Decydując się na nabycie czworonożnego towarzysza naszego życia, powinniśmy wziąć pod uwagę własne możliwości finansowe oraz ilość czasu jaką będziemy w stanie poświęcić futrzakowi. Od momentu przygarnięcia kota, winni jesteśmy zrobić wszystko co w naszej mocy by zapewnić mu dobrostan, którego składowe głoszą, że zwierzęta pod opieką człowieka muszą być wolne od bólu i cierpienia, głodu i pragnienia, strachu i zagrożeń, a także powinny mieć możliwość wyrażania naturalnych dla siebie zachowań. Mimo tego, że koty nie są typowo stadnymi zwierzętami, tak jak na przykład psy, komunikują się i wyrażają siebie w kontakcie zarówno z innymi osobnikami tego samego gatunku, jak i również z człowiekiem.
Wysyłane przez nasze mruczki sygnały mimiczne są często bardzo subtelne, jednak dla wprawionego oka w czytelny sposób mogą przekazać jaki jest nastrój zwierzaka, czy coś mu się podoba czy też nie. Poza sygnałami odbieranymi wzrokiem, koty mogą komunikować się również dzięki wysyłanym przez liczne gruczoły na ich ciele produkującym kocie feromony. Warto dowiedzieć się czym są feromony, jak działają i jak możemy je wykorzystać w behawiorystyce zwierząt, wpływając poprzez kocie feromony na komfort naszego mruczka.
Co to są feromony?
Zachowania i emocje wszystkich gatunków zwierząt, a także roślin są regulowane przez substancje zwane feromonami. Kocie feromony do kontaktu są mieszaniną substancji półchemicznych, produkowanych przez organizm zwierzaka i uwalnianych poza ciało, tak by mogły zostać odebrane przez innego osobnika, jako konkretna informacja. Poza tym mogą działać przyciągająco na inne osobniki płci przeciwnej, służyć do odstraszania konkurentów lub stanowic informację dla tego samego zwierzęcia. Większość kocich feromonów stanowią bardzo lotne substancje, które działają na osobniki już w niewielkich stężeniach i na duże odległości. Feromony dla kotów mogą działać na dwa podstawowe sposoby: jako feromony wywoławcze (czyli tak zwane releasers) lub podstawowe (czyli primer pheromones)
- Wywoływacze – releasers- działają natychmiastowo u odbiorcy wpływając bezpośrednio na centralny układ nerwowy zwierzęcia a więc mózg i rdzeń. Zmiana zachowania u osobnika jest szybka i z reguły łatwa do zauważenia. W ten sposób działają na przykład feromony płciowe i odpowiadające za znaczenie terenu.
- Podstawowe – primer pheromones – wymagają dłuższego czasu działania by wywołać zmiany w fizjologii ssaka. Wpływają na obwodowe części organizmu i dopiero po pewnym czasie uruchomiona zostaje również odpowiedź centralna.
Jakie znamy kocie feromony?
Do tej pory poznano 5 substancji, które pełnią funkcje kocich feromonów. Są wytwarzane w gruczołach znajdujących się na pyszczku kota, w dalszej części grzbietu, na ogonie, na łapach oraz w okolicy listwy mlecznej a więc gruczołów sutkowych kotki. Naukowcom udało się uzyskać z nich trzy syntetycznie wytwarzane kocie feromony, które obecnie wykorzystywane są w behawiorystyce naszych pupili.
- Koci feromon F3 jest główną substancją służącą do oznaczania terytorium oraz przedmiotów znajdujących się w jego obrębie, naznaczając je wszystkie jako „swoje” i bezpieczne. Znakowanie terytorium kota ma miejsce poprzez znaczenie moczem, ocieranie się policzkiem o wystające krawędzie, bądź ocieranie się przednimi łapami, co może właścicielom przypominać ostrzenie pazurów. Wszystkie te metody pozwalają maksymalnie zbliżyć gruczoły produkujące feromony dla kota do oznaczanego miejsca. Feromon F3 jest jednak antagonistą feromonu znajdującego się w kocim moczu i najczęściej jest stosowany w zapobieganiu znaczenia terenu w ten sposób. Ponadto eksperymentalnie dowiedziono, że pomagał uspokoić się kotom w stresującej dla nich sytuacji, jaką było zamknięcie w klatce, co daje nadzieję na skuteczniejszą hospitalizację kocich pacjentów, między innymi poprzez poprawę ich apetytu.
- Feromon F4 jest z kolei typowym kocim feromonem do kontaktu, służącym kotom do wzajemnego znakowania się, co pozwala im nawiązać przyjaźń, wykluczyć agresję terytorialną oraz ułatwić wzajemne rozpoznawanie się po zapachu. Jest najczęściej stosowanym feromonem dla kotów w przypadku wprowadzania nowego zwierzaka do domu, w którym już znajdują się inne futrzaki. Zapobiega to niepotrzebnym bójkom i stresowi wszystkich zwierząt.
- Feromon o działaniu uspokajającym – wydzielany jest w okolicy listwy mlecznej u kotki przez gruczoły znajdujące się dokładnie między parami sutek. Ma działanie uspokajające nie tylko na kocięta ale również na dorosłe koty i to właśnie jego syntetyczne odpowiedniki wykorzystywane są w terapii lękowych zaburzeń behawioralnych u zwierząt. Te kocie feromony wykazują działanie wyciszające w takich sytuacjach jak na przykład: lęk separacyjny, strach przed hałasami, uspokojenie kotek przed porodem oraz w przypadku nowych doświadczeń, które mogłyby działać stresująco na nasze pupile.
Feromony w terapii zaborczej terytorialności u kotów
Najczęstszym problemem behawioralnym z jakimi zmagają się właściciele kotów, a w szczególności kocurów, jest znaczenie moczem i odchodami domu, pomieszczeń i ogrodu. Zarówno mocz jak i kał jest nośnikiem kocich feromonów, a także innych silnie pachnących substancji, takich jak felinina, która odpowiada za charakterystyczną woń kociego moczu. Od 6 miesiąca życia, czyli mniej więcej od osiągnięcia przez naszego pupila dojrzałości płciowej, felinina pojawia się we wszystkich tkankach jego organizmu, a sam kot zaczyna znaczyć swoje terytorium, przez ocieranie, drapanie i często niestety również „strzykanie” moczem. Koty jako naturalnie czyste zwierzęta mają odruch by nie pozostawiać po sobie zapachu i z reguły zakopują dokładnie swoje odchody, upewniając się, że są niewyczuwalne dla innych drapieżników. Jednak na swoim terytorium często czują się na tyle pewnie by wyraźnie świadczyć o swojej dominacji, poprzez jawne zostawianie widocznych i wyraźnie wyczuwalnych śladów. Wykazano, że feromony dla kotów wspomagały oduczanie niesfornych zwierzaków tych nieprzyjemnych dla właścicieli praktyk, jednak bardzo ważne jest podkreślenie, że są one elementem wspomagającym, a nie „cudownym lekiem”. Podstawą zapobiegania znaczenia przez koty, jest oczywiście kastracja zarówno kotek jak i kocurów, ponieważ u obydwu płci może rozwinąć się ten nawyk. Należy mieć świadomość, że kastracja bynajmniej nie jest żadną „krzywdą” dla naszego pupila, a wręcz jest najskuteczniejszym sposobem na zapobiegnięcie wielu groźnym chorobom, wynikającym bezpośrednio z pobudzenia płciowego, takim jak: nowotwór jąder i jajników, rozrost wielotorbielakowaty prostaty, nowotwory listwy mlecznej a także na zapobieganie wędrówkom, bójkom kocurów i innym typowo behawioralnym problemom. Jeśli po przeprowadzeniu kastracji, dalej borykamy się ze znaczeniem moczem przez naszego futrzaka, warto zastosować terapię kocimi feromonami a także użyć specjalistycznych preparatów do odstraszania psów i kotów. Większość tych preparatów opiera się na zapachu cytrusów, których nie lubią nasze zwierzęta domowe. Z tego powodu skuteczne może być również wystawianie skórek z cytryny lub pomarańczy w kluczowych miejscach na naszym ogródku, by zniechęcić mruczka do znaczenia również poza domem.
Czy kocie feromony są bezpieczne dla człowieka?
Jeśli chodzi o feromony dla kota, opinie naukowców jednoznacznie wskazują, że ich stosowanie jest bezpieczne zarówno dla naszych mruczków, jak i również dla ludzi, dla których ich zapach jest po prostu niewyczuwalny. Istotny jest jednak fakt, że częstym nośnikiem kocich feromonów są takie wydzieliny jak łój, pot, mocz a nawet złuszczający się naskórek i liniejąca sierść. Dzięki właśnie tym nośnikom, zapach feromonów dla kotów pozostaje przez długi czas wyczuwalny. Z kolei sierść, złuszczony naskórek, ślina, same z siebie mogą być silnymi alergenami dla wielu ludzi a nawet innych zwierząt domowych. Stosowanie syntetycznych feromonów, ogranicza ilość tych nośników, chroniąc nas przed rozwojem potencjalnej alergii.
Czy feromony mogą zaszkodzić kotu?
Same feromony są dla ludzi niewyczuwalne, a dla kotów bezpieczne. Można swobodnie łączyć je ze wszystkimi lekami, ponieważ nie wchodzą w interakcje z metabolizmem innych substancji leczniczych. Należy jednak zwracać uwagę na produkty zawierające kocie feromony, takie jak obroże, które dodatkowo mogą być wzbogacane przez producentów intensywnymi zapachami ziół, kwiatów i owoców. Takie dodatki zapachowe są wyczuwalne przez zwierzęta, które mogą irytować się stałą obecnością towarzyszącego im wszędzie zapachu. Co do skuteczności: nie można zagwarantować, że feromony dla kotów zadziałają na każda sytuację, każdy problem i każdego osobnika. Biologia pozostaje biologią, dlatego nigdy nie można oczekiwać, że na każdego kota dany lek okaże się tak samo skuteczny. Z tego powodu terapii feromonami, nie możemy traktować jak leku na wszystko, warto jednak łączyć go z innymi, bardziej sprawdzonymi i tradycyjnymi metodami, bez obaw o zdrowie naszych kotów. Kocie feromony, chociaż uzyskane syntetycznie, mają dokładnie takie samo działanie jak naturalne substancje wydzielane przez nasze pupile, dlatego nie zaobserwowano w żadnym wypadku szkodliwego wpływu na te wspaniałe zwierzęta.
Autor
Redakcja RankingKarm.pl