Pies jest wspaniałym przyjacielem i dodatkowym członkiem niejednej rodziny. Wielu ludzi otacza go równie wielką miłością, co swoje dzieci, dlatego powinniśmy dbać o ich szczęście, zdrowie i dobrostan w co najmniej równym stopniu, co robimy w przypadku pozostałych domowników. Obserwując zachowanie i wygląd naszego ukochanego czworonoga, możemy być w stanie wychwycić ulotne zmiany, które póki co nie są groźne ale mogą wskazywać w przyszłości na rozwój choroby. Naszym naturalnym skojarzeniem jest porównywanie psich zachowań i jednostek chorobowych do naszych ludzkich, stąd w wielu przypadkach, właściciele obserwując u swoich czworonogów objawy wskazujące na choroby układu oddechowego, pytają lekarza weterynarii o astmę u psa.
Czym jest astma?
Astma to choroba polegająca na rozległym skurczu mięśniówki gładkiej oskrzeli, powodowanej przez wiele czynników, takich jak stany emocjonalne, wysiłek fizyczny, kontakt z alergenami, a skutkującej nagłą dusznością i następcza niewydolnością oddechową. W przypadku zwierząt domowych, astma może przytrafiać się kotom i koniom, jednak ze względu na budowę anatomiczną, astma u psa praktycznie się nie zdarza, a jeśli już to są to bardzo nieliczne przypadki. Jest to uwarunkowane obecnością chrząstek w oskrzelach, nawet przy samym ujściu do pęcherzyków oddechowych, a także zmniejszoną ilością włókien mięśniowych co zapobiega ich silnemu skurczowi, zamykającemu dostęp do przestrzeni oddechowych zwierzęcia. W przypadku, gdy właściciel podejrzewa astmę u psa, objawy mogą rzeczywiście być łudząco podobne, jednak wynikają z innych jednostek chorobowych czy przypadłości patologicznych. Istotne jest jednak, by w przypadku zaobserwowania jakichkolwiek niepokojących nas zmian u naszego czworonoga, zgłosić się niezwłocznie do lekarza weterynarii. Serce, mózg i właśnie płuca są pod względem fizjologicznym najistotniejszymi narządami w organizmie, dlatego przez patologów ich uszkodzenia są nazywane „wrotami śmierci”, by podkreślić wagę problemów, jakie mogą spowodować nawet drobne przypadłości tych narządów.
Astma u psa – objawy
Objawy wielu różnych przypadłości płucnych, dla niedoświadczonego oka mogą być do siebie łudząco podobne, jednak dla wprawnego lekarza uzbrojonego w stetoskop, mogą służyć do różnicowania „astmy” oskrzelowej u psa, „astmy” sercowej u psa, oraz innych przypadłości, częstych dla niektórych ras brachycefalicznych czy miniaturowych. Do objawów związanych z patologiami układu oddechowego należą:
- Duszności – często zauważane dopiero w późniejszym stadium, jako wydłużona faza wdechu lub wydechu. Duszności wdechowej często towarzyszą różnego rodzaju świsty i charczenia, i dotyczy ona problemów w górnych drogach oddechowych, czyli do wysokości krtani. Duszność wydechowa charakteryzuje się wydłużeniem fazy wydechu i dotyczy patologii dolnych dróg oddechowych, dlatego w przypadku podejrzenia astmy u psa, objawy będą dotyczyły właśnie tego drugiego typu duszności.
- Spłycenie i przyspieszenie oddechu, oddychanie prze otwarty pysk – może być mylone z dyszeniem, które fizjologicznie występuje przy podwyższonej temperaturze i przy aktywności fizycznej czworonoga. Jeśli zauważysz jednak, że Twój pies dyszy mimo braku tych czynników, może to być powód do niepokoju. Zdarza się również, że pies trzyma w pysku cały czas jakąś zabawkę czy patyk, nawet przez sen by ułatwić sobie oddychanie z otwartym pyskiem. Często obserwuje się takie zachowania u psów ze skróconym pyskiem, jednak właściciele rzadko zdają sprawę sobie z powagi sytuacji, bagatelizując i uważając to raczej za urocze.
- Kaszel lub nietypowe odgłosy wydawane podczas szczekania – mogą przypominać charkanie lub piszczenie. Właściciele często mylą kaszel psów z odruchem wymiotnym, ponieważ pies przyjmuje wtedy taką samą pozycję głową w dół i wykonuje podobne skurcze przepony.
- Pogorszenie kondycji i nietolerancja wysiłkowa – zadyszka w trakcie ruchu jest czymś naturalnym, jednak są pewne testy, które można wykonać u swojego psa, by przekonać się o jego kondycji. Przykładowo każdy zdrowy pies powinien dać radę żwawo truchtać przez 15 minut. Stanowi to dystans około 1,5-2,5 km biegu, po którym ocenia się ilość oddechów, tętna i temperaturę zwierzęcia bezpośrednio przed ćwiczeniami a także po 5, 10, 15 i 30 minutach po aktywności. U zdrowego zwierzęcia oddechy i tętno powinny wrócić do normy sprzed biegu po około 13-15 minutach a temperatura po 30 minutach. Jeśli, czas ten ulegnie wydłużeniu, świadczy to o pewnego rodzaju niewydolności oddechowej uniemożliwiającej ponowne natlenienie tkanek i ochłodzeniu organizmu. Co ciekawe, testy takie wykonuje się w Holandii u psów, które maja zostać dopuszczone do hodowli, by upewnić się, że są całkowicie zdrowe i cieszą się dobrą kondycją. Okazało się, że psy brachycefaliczne, czyli takie o skróconej długości pyska (np. mopsy, buldożki francuskie, shih tzu, pekińczyk, buldog angielski), miały fatalne wyniki z tego prostego testu. Z tego powodu hodowla tych ras w Holandii została zabroniona – nie ze względu na urodę, lecz w trosce o zdrowie przyszłych pokoleń psów.
- Sapanie i ospałość, sinica lub bladość – jako wynik znacznego pogorszenia kondycji i niewystarczającej ilości tlenu, który powinien docierać do tkanek. W przypadku zauważenia zasinienia lub bladości na języku i faflach (czyli po wewnętrznej stronie warg), niezwłocznie powinieneś skontaktować się z lekarzem weterynarii. Hipoksja, czyli stan niedotlenienia organizmu jest bezpośrednio silnie zagrażający życiu Twojego czworonoga
- Apatia, brak apetytu a w konsekwencji spadek masy ciała – jest to bardzo niespecyficzny objaw, który może wskazywać na praktycznie wszystkie psie choroby, dlatego nie przysłuży się w rozpoznaniu jednostki patologicznej, lecz może pomóc określić od jak dawna trwa dana choroba.
Jakie przypadłości mogą powodować objawy astmy u psa?
Istnieje szereg patologii, które mogą powodować powstawanie obrazu klinicznego, łudząco podobnego do tego jak wygląda astma u psa. Do najczęstszych z nich należą:
Zapalenie płuc
Zapalenie płuc lub oskrzeli czyli kaszel kenelowy – może być wywołane przecz czynniki bakteryjne, wirusowe, grzybicze, a bardzo często mieszankę kilku gatunków. Występuje szczególnie często w dużych skupiskach psów, np. w schroniskach, na wystawach czy w szkołach dla psów i szybko może się rozprzestrzeniać, dlatego w przypadku zauważenie u swojego psa objawów kaszlu, powinno unikać się spotkań z innymi psami i pilnować by te nie korzystały ze wspólnej miski.
Urazy, nowotwory i ciała obce
Urazy, nowotwory i ciała obce – wszystkie te przyczyny, wiążą się z powstaniem struktury (np. krwi, polipa), która blokuje swobodny przepływ powietrza przez górne drogi oddechowe, powodując duszności. Jest to szczególnie groźne w przypadku łapczywie jedzących psów, które są w stanie zbyt dużym fragmentem jedzenia zablokować sobie przełyk, który następnie wtórnie uciska na tchawicę.
Alergiczne zapalenie oskrzeli
Alergiczne zapalenie oskrzeli – jest to jednostka najbardziej przypominająca astmę oskrzelową u psa, objawy są praktycznie identyczne jak w przypadku astmy czyli nagłe duszności przemijające po wziewnym podaniu sterydów i również wywoływane są przez alergeny takie jak kurz, pierze, pyłki itp. Polega jednak nie na rozległym skurczu mięśniówki oskrzeli lecz na gromadzeniu się śluzowej wydzieliny w świetle oskrzeli, która zwężając je powoduje niewydolność oddechową. W przypadku tej astmy u psa zapobieganie atakom polega na ograniczeniu kontaktu z alergenami – częste odkurzanie domu, mycie i pranie pościeli czy dywanów z użyciem hipoalergicznych detergentów, unikanie spacerów na łące w okresie pylenia traw – sposoby są różne w zależności od tego, na co konkretnie uczulony jest Twój pies. W takiej astmie u psa, leki pozwalają ograniczyć reakcję organizmu, zapobiegając nadmiernemu przekrwieniu oskrzeli, które skutkuje obrzmieniem, zwiększeniem ilości wydzielanego śluzu i rozwojem stanu zapalnego. Leki te to głownie glikokortykosteroidy czyli znane powszechnie sterydy, stosowane w leczeniu wielu alergii i chorób autoimmunologicznych.
Rozstrzeń oskrzeli – czyli nadmierne rozszerzenie oskrzeli, powodujące zwiększenie przestrzeni martwej, a więc ilości powietrza jaką nasze zwierzę musi pobrać a i tak nie bierze udziału w wymianie gazowej, ponieważ nie dochodzi do pęcherzyków płucnych.
Problemy oddechowe
Zespół brachycefaliczny – to zespół objawów dotyczący psów ras o krótkich pyskach (oprócz boksera). Polega na szeregu utrudnień w oddychaniu takich jak: zwężenie nozdrzy, skrócenie kufy (niedostateczna filtracja zanieczyszczeń), wydłużone podniebienie miękkie wpadające do tchawicy i zamykające jej wejście. Lekarze weterynarii zgodnie uważają, że hodowla rasy psów brachycefalicznych powinna zostać zakończona, lub należałoby do hodowli dopuścić świeżej krwi by zwiększyć pulę genetyczną i poprawić komfort życia zwierząt, które wyglądem cieszą ludzi a okupują go cierpieniem.
Zapad tchawicy – wyjątkowo częste schorzenie u yorkshire terier czyli u tzw. yorków. Polega na niestabilności chrząstek tchawicy, które powinny utrzymywać tan narząd w stałej drożności. W przypadku zapadu tchawicy szczególnie utrudniony jest wdech zwierzęcia, w trakcie którego słyszalne może być charakterystyczne świszczenie, czasami przechodzące wręcz w „krzyk” wydawany przez powietrze usiłujące dostać się do płuc. Leczenie polega na endoskopowym umiejscowieniu stentu czyli „rusztowania”, które zapobiegnie zamknięciu się tchawicy i umożliwi normalne funkcjonowanie naszemu czworonogowi.
Inne przypadłości
Pasożyty – wiele pasożytów może lokalizować się w płucach i drogach oddechowych. Mogą być to zarówno postacie dorosłe jak i larwalne lub mogą być to pasożyty, które do płuc zawędrowały przez przypadek, a ich miejscem docelowym jest inna tkanka. Skutecznym leczeniem w takim wypadku jest zwykłe stosowanie profilaktyki przeciwpasożytniczej co 3 miesiące.
Niewydolność lewokomorowa serca – polega na niedostatecznym pompowaniu przez lewą komorę krwi do krwiobiegu dużego i skutkujący zastój krwi w krwiobiegu małym a więc płucach, w których dochodzi do przesączania się osocza a nawet krwinek do wnętrza pęcherzyków płucnych, powodując obrzęk i „topienie się” naszego psa. Jest to szczególnie niebezpieczna sytuacja, dlatego przy podejrzeniu lub stwierdzeniu u Twojego czworonoga niewydolności serca, konieczne jest systematyczne podawanie leków a jakiekolwiek zaniedbanie, może powodować fatalne konsekwencje.
Zatorowość płucna – powstaje na skutek dostania się wielu zakrzepów lub innych ciał zatorowych do naczyń płucnych, które również skutkują przekrwieniem i obrzękiem płuc. W przypadku zatorowości płucnej konieczne jest natychmiastowe skonsultowanie się z lekarzem weterynarii, ponieważ tylko szybkie podanie leków fibrynolitycznych może zapobiec śmierci naszego zwierzęcia.
Patologie jamy brzusznej – skręt żołądka, przepukliny dostające się do klatki piersiowej, powiększenie trzustki czy wątroby, wodobrzusze – wszystkie te jednostki powodują ucisk na płuca, ograniczając możliwości wzięcia wdechu przez naszego zwierzaka i mogą objawiać się dusznością. Istotne jest, że w przypadku podejrzenia skrętu żołądka u naszego pupila, objawiającego się bolesnością i silnym stwardnieniem brzucha, niepokojem i nieskutecznymi próbami wymiotów, nasza reakcja musi być niezwłoczna. To nie jest coś co może zaczekać do rana, konieczna jest natychmiastowa interwencja chirurga, który ponownie umiejscowi żołądek zapobiegając rozwojowi jego martwicy u naszego zwierzaka.
Alergiczne zapalenie oskrzeli, czyli najczęstsza astma u psa
Przy podejrzeniu tej jednostki chorobowej najbardziej pomocny w postawieniu diagnozy przez lekarza weterynarii może okazać się wywiad z właścicielem. Od jak dawna zaobserwowano duszności? Ile trwają? Czy pojawiają się nagle? Czy narastają? Czy pojawiają się na spacerach czy w domu? W jakich porach dnia i roku występują? Czy towarzyszą im inne objawy, np. reakcje skórne? W następnym etapie lekarz osłucha płuca Twojego zwierzęcia. Możliwe, że będą również konieczne badania dodatkowe takie jak RTG klatki piersiowej, badania krwi, badania alergiczne, bronchoskopia z badaniem mikrobiologicznym a nawet EKG serca, celem wykluczenia jego niewydolności. RTG wykonuje się w celu wykluczenia występowania zmian metastatycznych a więc przerzutów nowotworowych w tkance płucnej. W tym badaniu możliwe jest również ukazanie pogrubionej ściany oskrzelików. W morfologii krwi możliwe jest wykrycie podwyższonej ilości eozynofilii świadczącej o odczynie alergicznym lub inwazji pasożytów. Alergiczne zapalenie oskrzeli jest choroba nieuleczalną i mogącą pogarszać się z wiekiem tak jak astma u psa. Jej zapobieganie polega na ograniczaniu kontaktu z alergenem i stosowaniu sterydów do końca życia naszego czworonoga. Najistotniejsze jest postepowanie zgodnie z zaleceniami Twojego lekarza weterynarii, który dzięki swojemu doświadczeniu mając wgląd w historię leczenia konkretnie Twojego psiaka może zaproponować różne terapie.
Autor
Redakcja RankingKarm.pl