Przy wyborze psa dla siebie i swojej rodziny często przede wszystkim kierujemy się wyglądem, wyobrażeniami rasy z opowieści, czy filmów, co z reguły jest błędem. Ważne jest by zawsze brać pod uwagę, charakter, typ budowy, rozmiar psa, a przede wszystkim własne możliwości finansowe, zdrowotne oraz tryb życia i aktywność. Jeśli jesteśmy pewni, że możemy poświęcić psu dużo uwagi, konsekwentnie wychowywać zwierzę od szczeniaka do bydlaka, mamy odpowiednie zabezpieczenie finansowe i dużo wolnego czasu, możemy zastanowić się nad niezaprzeczalnie pięknym i majestatycznym Anatolianem.
Anatolian Shepherd dog to nazwa używana w USA opisująca rasy psów pasterskich pochodzących z Turcji czyli Kangala tureckiego, Akbasha a także Karabasha, który przez niektórych uznawany jest również za inną odmianę Kangala.
Anatolian– wygląd i opis rasy
- Pochodzenie: Turcja
- Rozmiar: samce 75-81 cm, samice 70-76 cm
- Waga 55-64 kg
- Sierść: średniej długości, gęsty podszerstek
- Maść: płowa, kremowa, szara, biała, czarna, pręgowana (w USA dopuszczalne wszystkie możliwe umaszczenia)
- Długość życia: średnio 10-12 lat
- Charakter: zrównoważony, czujny, niezależny, obrończy
Anatolian – wzorzec rasy
Są to psy należące do ras olbrzymich, pochodzące z Turcji. Są zaklasyfikowane w FCI do sekcji 2.2 czyli molosy typu górskiego, użytkowane jako psy pasterskie do zwierząt hodowlanych (owiec i bydła). Osiągają wysokość 70-81 cm w kłębie oraz wagę do około 64 kg. W porównaniu do innych molosów są znacznie smuklejsze, a w konsekwencji szybsze i zręczniejsze, dzięki czemu dobrze radzą sobie w trudnym, górskim terenie. Sierść mają gęstą, z bardzo obfitym podszerstkiem, który zapewnia doskonałą izolację, zarówno przed mroźnym powietrzem, jak i palącym słońcem. Szata może występować w różnych maściach i długościach włosia w zależności od odmiany.
- Kangal: włos średniej długości maści płowej, beżowej lub szarej z czarną maską. Czasem występuje pręgowanie z jasnego, bądź ciemnego włosia
- Karabash (przez niektórych uznawany za odmianę Kangala): Na ogół ciemniejszy od Kangala, czarna maska może zajmować nieco większy obszar na głowie.
- Akbash: sierść gładka, średniej długości lub długa, barwy białej lub kremowej, czasem okolica uszu bardziej biszkoptowa. Poza tym Abkash wygląda jak nieco szczuplejsza wersja kangala, ze względu na dłuższe nogi i mniej masywną szyję.
Anatolian Shepherd dog w USA: dopuszczalne są wszystkie umaszczenia, maska zarówno biała jak i czarna, sierść średnia bądź długa, z gęstym podszerstkiem.
Tureckie psy pasterskie charakteryzują się większą długością tułowia niż wysokością, ich szyja jest krótka i masywna, głowa duża i szeroka, kufa średniej długości. Uszy nisko osadzone, klapnięte z delikatnie zaokrąglonym brzegiem. W Turcji szczeniaki często mają kopiowane uszy. Oczy w kształcie migdałów, barwa od złocistobrązowej po niemal czarne. Nos i wargi brązowo-czarne, w okresie zimowym mogą delikatnie jaśnieć. Ogon długi i ciężki, noszony nisko, zakręcony na końcu. W stanie wzbudzenia czujności podnosi uszy i ogon wysoko, dając ostrzegawczy sygnał reszcie sfory i zwierzętom z chronionego stada.
Anatolian – charakter
Owczarki anatolijskie są rasą psów spokojnych, zrównoważonych, silnych i niezależnych. Do tego dochodzi ich ponadprzeciętna inteligencja. Są bardzo opiekuńcze względem swojego stada lub rodziny, ich pierwszym odruchem, w przypadku wypatrzenia potencjalnego zagrożenia, jest wysłanie ostrzegawczego sygnału (pojedyncze szczeknięcie, postawienie ogona i uszu) by ostrzec chronione zwierzęta czy ludzi, a następnie ustawienie się między niebezpieczeństwem a stadem, które traktują jak swoją własność. Ze względu na imponujące rozmiary, często są w stanie odstraszyć drapieżniki samą swoją obecnością, jeśli jednak dojdzie do konfrontacji, walczą nieustraszenie i zaciekle. Mogą być nieufne a przez to niebezpieczne dla obcych, ale prawidłowo zsocjalizowane i przyzwyczajone do wizyt różnych ludzi, są przyjazne dla odwiedzających, zwłaszcza dla dzieci. Owczarki anatolijskie potrafią współpracować w parach i grupach, w większej liczbie tworzą sforę o ściśle określonej hierarchii.
Anatolian – długość życia
Średnia długość życia pracujących owczarków anatolijskich to 10-12 lat. Cieszą się dobrym zdrowiem, zarówno ze względu na starannie selekcjonowanie do hodowli najbardziej wytrzymałych psów, jak i ciągłą aktywność. Należy ściśle przestrzegać wysokiej dawki ruchu i zbilansowanej diety, ponieważ otyłe psy o wiele wcześniej borykają się z chorobami przeciążonych stawów.
Anatolian – zdrowie
Tureckie psy pasterskie cieszą się dobrym zdrowiem, ponieważ jako psy pracujące dobierane do rozrodu były pod względem zdrowia i użyteczności, a nie urody. Dobrze znoszą zarówno zimy jak i wysokie temperatury, chociaż lepiej radzą sobie w suchym klimacie. Jako rasa olbrzymia częstym schorzeniem Anatolijskich psów pasterskich może być dysplazja stawów biodrowych i łokciowych, oraz zespół wiotkiego nadgarstka. Ze względu na długi tułów, mogą mieć problemy z lordozą odcinka lędźwiowego kręgosłupa, gdy rozwinie się u nich nadwaga. Rzadko zdarzają się wady wrodzone: skrócenie wędzidełka języka, wrodzona głuchota.
Należy zwracać uwagę na poważne zagrożenie jakim jest skręt żołądka, który najczęściej pojawia się gdy połączy się ze sobą posiłek i aktywność fizyczną w zbyt krótkim odstępie czasu.
Ze względu na klapnięte uszy, a w rezultacie większą wilgotność i utrudnione czyszczenie, możliwe jest zapalenie ucha zewnętrznego, które nieleczone może prowadzić do uogólnionego zapalenia kończącego się głuchotą.
Anatolian – pielęgnacja
W okresie jesiennym i wiosennym owczarki anatolijskie intensywnie linieją. Należy je wtedy codziennie wyczesywać wypadającą sierść. Poza okresem linienia również powinno się szczotkować psa co najmniej raz w tygodniu. Przy odpowiednio dużej aktywności na spacerach, pazury ścieraj się same, jednak zaleca się sprawdzać ich stan. Jeśli stojąc na prostych nogach pies opiera się czubkiem pazurów o ziemię, oznacza to, że są one zbyt długie i należy je przyciąć odpowiednimi obcążkami lub skontaktować się z lekarzem weterynarii lub groomerem, jeśli nie jesteśmy w stanie zrobić tego samodzielnie. Ze względu na budowę anatomiczną, powinno się podczas czesania zaglądać również do uszu. Bród należy czyścić gazikiem. W przypadku zauważenia ropy, ciał obcych w kanale słuchowym czy nieprzyjemnego zapachu (np. zapachu drożdży), należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem weterynarii i rozpocząć leczenie zapalenia ucha. Zęby psa powinny być codziennie szczotkowane, najlepiej szczoteczką do zębów i pastą kupioną w sklepie zoologicznym. Warto od szczeniaka wprowadzać zabawy ze szczoteczką, by psiak przyzwyczajał się do tego zabiegu.
Anatolian – żywienie
Psy ras dużych w okresie szybkiego wzrostu są niezmiernie wrażliwe na niedobory kalorii i składników odżywczych. Należy sprawdzać skład kupowanej karmy, by upewnić się, że jest oparta głównie na mięsie, a nie na produktach zbożowych, co często ma miejsce w przypadku wielu popularnych karm, szeroko reklamowanych w środkach masowego przekazu. Zboża zawierają dużo węglowodanów, które nie są naturalnym pokarmem dla mięsożernych zwierząt, w rezultacie psy mogą łatwiej tyć i mieć mnóstwo chorób metabolicznych. Dobra karma ma w swoim składzie co najmniej 50% mięsa mięśniowego a resztę wypełniają podroby, owoce i warzywa.
Warto zastanowić się nad dietą BARF, która opiera się na komponowaniu posiłków z surowego mięsa mięśniowego, podrobów, kości, owoców, warzyw oraz suplementów diety. Prowadzenie psa na diecie BARF może być trudne. Konieczne jest obliczanie odpowiednich dawek i urozmaicanie diety by nasz pupil nie rozwinął alergii na monotonne mięso i nie rozwinął żadnych niedoborów.
Błędem jest podawanie wyłącznie mięsa mielonego czy komponowanie posiłków „na oko”.
Ponadto, ze względu na ogromne rozmiary psa, należy spodziewać się trudności w zamawianiu dużych porcji świeżego mięsa i wysokich cen utrzymania Anatoliana. Koszt zdrowego żywienia tak wielkiego psiaka może wynosić 250-600 zł miesięcznie.
Anatolian – szkolenie i wychowanie
Wychowanie i socjalizację psa należy rozpocząć od jego najmłodszych szczenięcych tygodni. Ważne by nauczył się, by nie reagować lękliwie ani agresywnie na nowe osoby w otoczeniu. Konieczne jest również uczenie psa komend i posłuszeństwa już od pierwszych dni w nowym domu. Gdy owczarek anatolijski dorośnie, będzie ważył 60 kg i dla wielu ludzi będzie zbyt silny by go opanować, powstrzymać przed atakiem czy wybiegnięciem na ruchliwą drogę, co stanowi zagrożenie zarówno dla psa jak i ludzi w jego otoczeniu. Najważniejsze komendy dotyczą przede wszystkim przywołania psa do siebie i grzecznego chodzenia przy nodze. Warto zapisać psa na szkolenie posłuszeństwa, by pod okiem doświadczonego trenera nauczyć psa komend, a siebie konsekwentnego zachowania w stosunku do zwierzaka.
Anatolian – szczeniaki i hodowla
W Polsce i Europie znajduje się wiele hodowli tureckich psów pasterskich (Kangal, Akbash, Anatolian). Możliwe jest również sprowadzenie szczeniąt z rodzimego kraju – Turcji. Należy zwrócić uwagę, czy hodowcy są zrzeszeni w FCI lub ZKwP, by nie wspierać nielegalnych pseudohodowli, które wydają psy bez rodowodu i przyczyniają się do krzywdy zwierząt. Warto sprawdzać grupy tematyczne na popularnych mediach społecznościowych, gdyż często do adopcji trafiają psiaki w typie Anatolian. Zdarzają się również przypadki oddawania dorosłych psów rasowych za darmo, najczęściej z powodu nieradzenia sobie z siłą zwierzęcia i złą socjalizacją. Psy takie, adoptowane przez konsekwentną osobę z ewentualną pomocą behawiorysty, mogą stać się wspaniałymi towarzyszami.
Ważne, jest by przed kupnem czy adopcją zyskać zezwolenie od gminy, gdyż wszystkie Anatoliany są wpisane do wykazu ras psów agresywnych.
Anatolian – cena
Rasowy Anatolian, Kangal czy Akbash kosztuje od około 5 - 6 000 zł do nawet 10 000 w przypadku championów. Nie warto kupować psów z pseudohodowli oferujących niższe ceny, gdyż często szczenięta takie mają zaniedbaną profilaktykę szczepienną i odrobaczenia. W rezultacie o ile szczeniak kosztuje mniej, o tyle i tak trzeba wydać na szczepienia, lub wręcz leczenie groźnych chorób.
Anatolian – historia rasy, ciekawostki
- W języku tureckim psy z tej grupy są nazywaneçoban köpegi, co oznacza po prostu „pies pasterski”
- Psom pasterskim często przycinano uszy i ogony, by walcząc z wilkami i niedźwiedziami, nie miały łatwych punktów uchwytu. Pozwalało to uniknąć psom wielu dotkliwych ran
- W dawnych czasach jednym z kryteriów dopuszczenia najlepszych psów do hodowli, było ich zwycięstwo w walkach psów. Psy posłuszne a zarazem zaciekłe były uznawane za wzorowe.
- Wiele psów pasterskich strzeżących stada po dziś dzień nosi specjalne obroże ze skierowanymi na zewnątrz kolcami. Chroni to ich szyję przed ugryzieniami obcych psów, a także wilków i niedźwiedzi.
- W 1994 roku sprowadzono 300 Kangali do Namibii i Kenii, by chroniły tamtejsze stada owiec przed atakami gepardów. Pozwoliło to ocalić zarówno zwierzęta hodowlane jak i same gepardy, ponieważ do tej pory pasterze zabijali spore ilości tych kotów by chronić swoje zwierzęta.
- Około 1970 w USA rozpoczęto hodowlę owczarka anatolijskiego, bez rozróżniania ras sprowadzanych z Turcji, a przyjmując, że wszystkie typy umaszczenia i struktury włosa są dopuszczalne w obrębie rasy Anatolian. Przez lata trwał spór między hodowcami amerykańskimi, którzy twierdzili, że ich psy są czystorasowe, a hodowcami tureckimi, którzy utrzymywali, że w rzeczywistości, w USA hodowane są mieszańce różnych pochodzących z Turcji ras psów pasterskich. Nazwa „owczarek anatolijski” nie była uznawana w Turcji.
W 1980 rozpoczęto importowanie większych ilości Kangali do USA i Anatolian znacznie upodobnił się do tej rasy, ale dalej nie są one uznawane przez tureckich hodowców za psy czystorasowe. Z tego powodu FCI w 2018 roku zastąpiło standard Anatolian Shepherd dog, standardem Kangala tureckiego.
Anatolian – dla kogo?
Wady:
- Silny, przy niedostatecznym wyszkoleniu trudny do utrzymania na smyczy
- Wymaga częstej pielęgnacji
- Dużo je
- Wymaga dużej ilości ruchu na świeżym powietrzu
- Trudna socjalizacja z innymi psami
- Nie nadaje się dla niedoświadczonej osoby
Zalety:
- Zrównoważony i inteligentny
- Względnie łatwy do wyszkolenia
- Przywiązuje się do rodziny
- Może być psem obronnym
- Słaby instynkt łowiecki
Anatolian to zdecydowanie pies dla ludzi konsekwentnych, zdecydowanych i aktywnych fizycznie. Naturalnym trybem życia dla owczarków anatolijskich było przemierzanie spokojnym tempem 10-30 kilometrów dziennie wraz ze stadem zwierząt hodowlanych, które strzegły przed niebezpieczeństwem. Ze względu na dużą masę tych psów bardziej naturalne są dla nich długie marsze, które właściciel psa powinien zapewniać, niż długodystansowe biegi. Nie wolno rezygnować ze spacerów nawet jeśli pies ma do dyspozycji duże podwórko. Trzymanie psa całe życie na jednym wybiegu jest dla niego równie monotonne i krzywdzące, jak zamknięcie człowieka na całe życie w jednym pokoju. By poprawnie opiekować się dużym psem należy ustawić porządny plan dnia uwzględniający kilkukilometrowe spacery. Podawanie posiłków powinno odbywać się po aktywności fizycznej, a nie przed, co zmniejszy prawdopodobieństwo wystąpienia skrętu żołądka.
Anatolian nie jest dobrym psem dla niedoświadczonej osoby. Należy dobrze przemyśleć wszystkie aspekty zanim podejmie się decyzję. Trzeba wiedzieć, że każdy pies może stać się agresywny, jeśli nie zostaną spełnione jego potrzeby lub gdy właściciel popełnia błędy wychowawcze. Piękny wygląd czy chęć zbudzania szacunku widokiem groźnego psa na swoim podwórku, jest zdecydowanie niewystarczającym powodem by wybrać tureckiego psa pasterskiego.
