Chaty szkockie dawniej cieszyły się ogromnym szacunkiem, a ich posiadanie świadczyło o wysokim statusie społecznym właściciela. Prestiż posiadania tej rasy podkreślił fakt, że mogli je posiadać jedynie członkowie rodzin arystokratycznych i naczelnicy klanów szkockich. Na szczęście obecnie charty szkockie może posiadać każdy, ale nie są one już tak popularną rasą jak kiedyś.
Chart szkocki – wygląd i opis rasy
- Rozmiar: psy do 76 cm, suki do 71 cm
- Sierść: długowłosa
- Długość życia: 10-12 lat
- Waga: psy około 45,5 kg, suki około 36,5 kg
Chart szkocki – wzorzec rasy
Na pierwszy rzut oka charty szkockie mogą przypominać szorstkowłosego greyhounda, które są od nich nieco większe i posiadają mocniejszy kościec. Deerhoundy jako psy wykorzystywane podczas polowań na jelenie cechują się siłą i wytrzymałością na co wskazuje ich szczupła, lecz umięśniona budowa ciała. Według klasyfikacji FCI charty szkockie należą do sekcji chartów szorstkowłosych w grupie chartów. Typowy wygląd psa rasy chart szkocki to:
- Długa głowa z płaską czaszką
- Czaszka porośnięta umiarkowanie długim włosem, delikatniejszym w dotyku niż na tułowiu
- Brak stopu
- Lekko orli nos z czarną truflą
- Kufa zwężająca się w kierunku nosa, preferowana czarna
- Dobrze przylegające wargi
- Obfite wąsy z jedwabistego włosa
- Niewielka broda
- Mocne szczęki ze zgryzem nożycowym
- Umiarkowanie okrągłe oczy ciemnego koloru, najlepiej ciemnobrązowe lub orzechowe. Jasne oczy są niepożądane.
- Spojrzenie łagodne podczas spoczynku, a w ruchu przenikliwe i czujne
- Wysoko osadzone uszy, które w akcji noszone są ponad linią głowy
- Grube, duże uszy zwisające płasko przy głowie pokryte miękkim włosiem bez piór, najlepiej koloru czarnego lub ciemnego.
- Bardzo mocna szyja bez zaznaczonego podgardla
- Niepożądana jest prosta linia grzbietu
- Dobrze wysklepione lędźwie
- Linia zadu pochylona w stronę ogona
- Szeroki i mocny zad z szeroko rozstawionymi kośćmi biodrowymi
- Głęboka, niezbyt wąska klatka piersiowa z niezbyt płaskimi żebrami
- Długi ogon gruby u nasady i zwężający się ku końcowi
- Ogon podczas spoczynku zwisający wyprostowany lub zakrzywiony, a w akcji zakręcony ale nigdy nie powinien być noszony powyżej linii grzbietu
- Proste kończyny o szerokim i płaskim kośćcu
- Zwarte łapy z wyraźnie zaznaczonymi kłykciami i mocnymi pazurami
Deerhoundy posiadają charakterystyczny wygląd okrywy włosowej, która odróżnia je od innych chartów. Posiadają kosmaty, nie nadmiernie obfity włos, który powinien być gęsty i przylegający do ciała. Włos okrywowy jest szorstki i sztywny w dotyku o nieregularnej strukturze. Na szyi, tułowiu, zadzie i tylnych kończynach włos powinien być szorstki i bardzo twardy, wręcz drutowaty o długości około 10 cm. Z kolej na głowie, klatce piersiowej i na brzuchu włos jest znacznie bardziej delikatny i miękki. Może tworzyć niewielkie pióro po wewnętrznej stronie przednich i tylnych kończyn. Preferowane odcienie umaszczenia charta szkockiego to ciemne szaroniebieskie, ciemniejsze i jaśniejsze odcienie szarości, pręgowane, żółte, piaskowe lub płowoczerwone z czarną maską, uszami i końcówkami kończyn i ogona. Dopuszczalna jest obecność białych znaczeń na przedpiersiu i palcach oraz biała plamka na końcu ogona. Psy powinny być jednak jednolicie umaszczone, dlatego obecność białych znaczeń powinna być jak najmniejsza. Niedopuszczalne są białe znaczenia na głowie i biała kryza.
Chart szkocki – charakter
Wrodzone cechy charakteru charta szkockiego, które pielęgnowane były przez tysiące lat to łagodność i posłuszeństwo. Psy chętnie słuchają poleceń opiekuna, dzięki czemu dość łatwo jest je ułożyć. Szybko przywiązują się do człowieka i potrzebują bliskości członków rodziny, aby w pełni się zrelaksować. Z natury są to psy łagodne i przyjazne, a agresja czy lęk zazwyczaj nie jest wcale okazywana. Z tego powodu nie sprawdzają się jako psy stróżujące. Na co dzień charty szkockie zachowują się z godnością i spokojem, przez co ciężko jest wytrącić je z równowagi. Psy stają się pobudzone i energiczne jedynie podczas spacerów, gdy właściciel pozwala im się wybiegać. Charty szkockie należy jednak puszczać luzem jedynie na ogrodzonym terenie, ponieważ mają bardzo silnie rozwinięty instynkt łowiecki i w każdej chwili mogą puścić się w pogoń za zwierzyną. Deerhoundy zazwyczaj dobrze dogadują się z innymi zwierzętami, o ile właściciel zadbał o ich odpowiednią socjalizację.
Chart szkocki – długość życia
Średnia długość życia chartów szkockich wynosi około 10-12 lat. Aby pies mógł cieszyć się dobrym zdrowiem jak najdłużej, właściciel musi zadbać na co dzień o jego odpowiednie żywienie i zapewnienie mu odpowiedniej dawki ruchu. Niezbędna jest także profilaktyka w postaci szczepień, odrobaczeń i regularnych badań kontrolnych, dzięki czemu stan zdrowia psa kontrolowany będzie na bieżąco. Właściciel powinien zadbać o całoroczne zabezpieczenie swojego charta szkockiego przeciwko pasożytom zewnętrznym jak pchły i kleszcze. Szczególnie niebezpieczne są kleszcze, które mogą wywołać wiele groźnych dla psa chorób, jak np. babeszjoza, która w szybkim tempie może doprowadzić do wielonarządowej niewydolności i śmierci.
Chart szkocki – zdrowie
Deerhoundy zazwyczaj cieszą się dość dobrym zdrowiem. Jest to jednak dość specyficzna rasa, która nie wpisuje się w standardowe normy badań niektórych parametrów. Należy mieć to na uwadze szczególnie podczas badania echo serca i EKG. Psy te mają fizjologicznie stosunkowo duże serce w porównaniu do rozmiaru ciała, co wpływa na zmianę niektórych parametrów. Lekarz weterynarii interpretujący wyniki powinien mieć na uwadze specyfikę tej rasy i kierować się wytycznymi opracowanymi specjalnie dla chartów, aby uniknąć błędów.
Planując rozród chartów szkockich należy brać pod uwagę fakt, że może poród naturalny może nie być możliwy i może wystąpić konieczność przeprowadzenia cesarskiego cięcia. Z tego powodu hodowca powinien prowadzić ciążę charta szkockiego w ścisłej konsultacji z lekarzem weterynarii specjalizującym się w zakresie rozrodu, który w razie potrzeby będzie w stanie przeprowadzić nagły zabieg cesarskiego cięcia. Zarówno podczas tego, jak i innych zabiegów ważna jest także szczególna opieka nad psem podczas znieczulenia. Charty szkockie z uwagi na prawie zupełny brak tkanki tłuszczowej i duży stosunek powierzchni ciała do jego objętości, mają tendencję do znacznej utraty ciepła podczas znieczulenia, co może prowadzić do rozwoju hipotermii.
W populacji chartów szkockich mogą występować takie choroby ortopedyczne jak dysplazja stawów biodrowych i łokciowych czy zwichnięcie rzepki. Są to wady dziedziczne przekazywane z pokolenia na pokolenie, ale w wyniku dobrej praktyki hodowlanej i ciągłego udoskonalania rasy nie zdarzają się one zbyt często. Charty szkockie wykazują predyspozycje do chorób takich jak:
- Zapalenie gruczołów okołoodbytowych, które może dotykać nawet 11% deerhoundów.
- Zespół rozszerzenia i skrętu żołądka typowy dla ras z głęboką klatką piersiową, który wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej. Może dotykać nawet 10% chartów szkockich.
- Kardiomiopatia rozstrzeniowa – postępująca choroba serca, która manifestuje się u około 5-8% chartów szkockich.
- Tak zwana „szyja charta szkockiego”, czyli choroba zwyrodnieniowa stawów międzykręgowych odcinka szyjnego kręgosłupa.
Chart szkocki – pielęgnacja
Mimo swojej długiego włosia, pielęgnacja chartów szkockich wcale nie jest uciążliwa. Charty nie posiadają podszerstka, a ich włos okrywowy nie jest zbyt gęsty. Z tego powodu wystarczy wyczesywać psa raz w tygodniu, aby pozbyć się wypadniętej sierści. W związku ze strukturą włosia warto trymować sierść charta szkockiego mniej więcej raz na dwa miesiące.
Zalecane jest codzienne szczotkowanie zębów psa, aby usunąć gromadzącą się na nich płytkę bakteryjną. Namnażające się bakterie przyczyniają się do powstawania kamienia nazębnego w postaci żółtego, grubego nalotu pokrywającego zęby psa. Bakterie wywołują także stany zapalne jamy ustnej, które początkowo przejawiają się w postaci nieprzyjemnego oddechu, ale z czasem prowadzą do dyskomfortu i bólu, a nawet do wypadnięcia zębów. Szczotkowanie zębów zapobiega powstawaniu kamienia nazębnego, ale nie usunie już istniejącego osadu. Wtedy niezbędne jest przeprowadzenie zabiegu sanacji u lekarza weterynarii, podczas którego usunięty zostanie kamień zarówno nazębny, jak i poddziąsłowy. Zabieg ten przeprowadzany jest w pełnym znieczuleniu.
Chart szkocki – żywienie
Charty szkockie nie wymagają szczególnego postępowania dietetycznego. Właściciel powinien zadbać o żywienie ich wysokiej jakości, zbilansowaną karmą, która będzie pokrywała dzienne zapotrzebowanie psa na składniki odżywcze i mineralne. Z uwagi na skłonność chartów szkockich do rozszerzenia i skrętu żołądka, wskazane jest podzielenie dziennej porcji na kilka mniejszych, co znacznie obniży ryzyko wystąpienia tej choroby. Bezpośrednio po posiłku należy wystrzegać się także intensywnej aktywności fizycznej, aby treść pokarmowa mogła przejść z żołądka do dalszych części przewodu pokarmowego.
Chart szkocki – szkolenie i wychowanie
Charty szkockie to psy z natury łagodne i łatwo poddające się szkoleniu. Lubią współpracować z człowiekiem i bardzo cieszą się, gdy zadowolą swojego właściciela. Kluczem do sukcesu każdego treningu jest wytrwałość i konsekwencja. Regularne szkolenia prowadzone w przyjaznej atmosferze będą szybko przynosiły zaplanowane rezultaty. Chart szkocki to pojętny uczeń, ale żeby zwiększyć jego motywację do przyswajania nowych komend należy każdorazowo nagradzać go za dobrze wykonane zadanie. Najlepszą nagrodą jest ulubiony smaczek, ale chwila zabawy czy czułości również zadziała w ten sam sposób.
Z uwagi na swój niezwykle wyczulony węch warto rozpocząć szkolenia węchowe, które umożliwiają psu start w konkursach typu nosework. Szukanie określonych zapachów to dla psa czynność niesamowicie ciekawa i bardzo angażująca umysłowo, dlatego nie należy się dziwić, że po takim szkoleniu zadowolony pies szybko pójdzie spać. Takie treningi warto prowadzić pod okiem doświadczonego trenera, który pomoże właścicielowi w opracowaniu planu treningowego w celu osiągnięcia jak najlepszych rezultatów.
Chart szkocki – szczeniaki i hodowla
Szczenięta charta szkockiego są bardzo wrażliwe i delikatne, dlatego nowy właściciel musi obchodzić się z nimi z dużą czułością. Pierwsze dni w nowym domu na pewno będą dla nich bardzo stresujące i szczenięta mogą być niechętne do zabawy. Młode pieski nie posiadają jeszcze w pełni ukształtowanego układu odpornościowego, dlatego świat zewnętrzny to dla nich siedlisko potencjalnie śmiertelnych drobnoustrojów. Kupując psa z renomowanej hodowli właściciel powinien otrzymać metrykę urodzenia oraz książeczkę zdrowia potwierdzającą odbyte przez szczeniaczka szczepienia. Obowiązkiem nowego opiekuna jest ukończenie cyklu szczepień, które zostaną zaplanowane przy okazji pierwszej wizyty u lekarza weterynarii. Niezbędne jest także regularne odrobaczanie psa z częstotliwością co miesiąc do ukończenia pół roku życia, co dwa miesiące do ukończenia pierwszego roku życia, a następnie co trzy miesiące.
Chart szkocki – cena
Cena zakupu szczenięcia rasy chart szkocki to obecnie około 4-5 tysięcy złotych. Decydując się na zakup psa tej rasy należy wybrać certyfikowaną hodowlę zrzeszoną w ZKWP, która dba o rozwój rasy i prowadzi etyczną hodowlę. Niestety Deerhoundy nie są obecnie zbyt popularne w Polsce, dlatego chcąc nabyć psa tej rasy niezbędne będzie zapisanie się na listę oczekujących na miot w wybranej hodowli.
Chart szkocki – historia rasy, ciekawostki
- Deerhound to rasa znana od tysięcy lat, która wykorzystywana była do pogodni za zwierzyną podczas polowań. Prawdopodobnie rasa dotarła do Szkocji dzięki fenickim kupcom. Przez te wszystkie lata rasa niewiele się zmieniła, mimo że obecnie nie jest już powszechnie wykorzystywana do polowania na jelenie.
- Prawdopodobnie rasa powstała poprzez łączenie genów wilczarzy irlandzkich z greyhoundami, w wyniku czego powstały psy o nieco delikatniejszej budowie.
- Deerhoundy posiadają doskonały węch, dlatego świetnie sprawdzały się podczas polowań. Obecnie tak dobrze rozwinięty zmysł węchu pozwala im na zajmowanie wysokich miejsc w zawodach typu nosework.
Chart szkocki – dla kogo?
Charty to psy niezwykle przyjemne w obyciu, a ich wychowanie nie nastręcza większych problemów. Dlatego z powodzeniem nadają się nawet i dla niedoświadczonego właściciela, o ile będzie on w stanie zagwarantować psu niezbędną codzienną dużą dawkę ruchu. Posiadanie charta szkockiego wiąże się jednak z koniecznością uzyskania specjalnego zezwolenia, aby ograniczyć ryzyko nielegalnego wykorzystywania psów tej rasy przez kłusowników. Chart szkocki dobrze będzie czuł się zarówno w mieszkaniu w centrum miasta jak i w dużym domu na wsi o ile jego codzienna potrzeba ruchu zostanie zaspokojona.
Zobacz nasze artykuły o pozostałych chartach!
- Wilczarz irlandzki
- Chart perski
- Greyhound
- Whippet
- Charcik włoski
- Chart polski
- Chart afrykański
